عطاری
ادویه
عرقیجات
کرم
پودر و آرد
لباس زنانه
کت و کاپشن زنانه
شومیز
لباس
محصولات گرافیکی
کارت ویزیت
شب قدر شبی است که مسلمانان اعتقاد دارند در این شب قرآن بر حضرت محمد نازل شده است، قدر نام شبی است که در سوره ی قدر از آن نام برده شده است و مسلمانان اعتقاد دارند در این شب هر دعایی کنید مستجاب می شود. تاریخ دقیق این شب مشخص نیست و در بین شیعیان این شب یا نوزدهم ماه است یا بیست و یکم یا بیست و سوم ماه رمضان. با تک کارت همراه باشید تا بیشتر در مورد این شب و آداب و رسوم آن آشنا شویم.
فهرست مطالب
تاریخ شب قدر در سال ۱۴۰۲
تاریخ دقیق اولین شب قدر سال ۱۴۰۲ مصادف با روز یکشنبه ۲۰ فروردین و هم زمان با شب نوزدهم ماه رمضان سال ۱۴۴۴ قمری و روز نهم آوریل سال ۲۰۲۳ میلادی است. تاریخ دقیق دومین شب قدر سال ۱۴۰۲ مصادف با روز سه شنبه ۲۲ فروردین و هم زمان با شب بیست و یکم ماه رمضان سال ۱۴۴۴ قمری و روز ۱۱ آوریل سال ۲۰۲۳ میلادی است.
شب قدر چیست؟
شب قدر (به عربی: لیله القدر، به معنای شب سرنوشت؛ که شب فرمان، شب قدرت، شب ارزش، شب تقدیر، یا شب اندازه گیری نیز ترجمه شده است) نام شبی است که در قرآن، به خصوص سوره قدر، از آن نام برده شده است. اغلب مسلمانان اعتقاد دارند قرآن برای اولین بار در شب قدر از سوی خدا بر محمد نازل شد. اسلام شناسان نظرات متفاوتی دربارهٔ معنای شب قدر در قرآن ابراز کرده اند؛ از جمله اینکه سوره قدر ریشه در یکی از اشعار افرایم سوری دارد و منظور از شب قدر، تولد عیسی است. تاریخ دقیق شب قدر مشخص نیست و از نظر شیعیان این شب یا شب نوزدهم ماه رمضان است یا بیست و یکم یا بیست و سوم.تک کارت
در اعتقادات مسلمانان، شب قدر در طول ماه رمضان (ماه نهم) واقع می شود. نه قرآن و نه احادیث جمع آوری شده از محمد روز دقیقی که شب قدر باید بزرگداشت شود را آشکار نمی کنند. طبق بسیاری از منابع مسلمان، و روایات این شب را به عنوان یکی از شبهای با شماره فرد از ثلث پایانی رمضان شناخته اند. مسلمانان مخصوصاً ده شب آخر ماه رمضان را مبارک می دانند. مسلمانان معتقدند که شب قدر با نعمت و رحمت فراوان خدا فرا می رسد، گناهان آمرزیده میشود، دعاها پذیرفته می شوند و این فرمان سالانه برای فرشتگان است که آن را طبق نقشه خدا انجام می دهند، آشکار میشود.
شب قدر در قرآن
در قرآن دربارهٔ شب قدر چنین آمدهاست:
به راستی که ما آن را در شب قدر فرو فرستادیم؛ و چه تو را به شب قدر آگاه تواند کرد. شب قدر از هزار ماه برتر است. در این شب فرشتگان و روح به اذن پروردگارشان از هر امر فرود میآیند. این شب تا صبحگاه «سلام» است. (سوره قدر آیات ۱ تا ۵)و نیز در سوره دخان آمدهاست:
سوگند به کتاب روشنگر. به راستی ما آن را در شبی مبارک فرو فرستادیم زیرا که به حقیقت هشداردهنده بودیم. در آن شبی که هر امری با حکمت معین و ممتاز و جدا میگردد. تعیین آن امر البته از سوی ما خواهد بود، که ما رسولان را فرستنده بودیم؛ و این البته از رحمت و مهربانی پروردگار توست، به راستی او شنونده داناست. (سوره دخان آیات ۱ تا ۶)تک کارت
دیدگاه اسلامی
- وحی بر محمد
- برخی از مفسران معتقدند که قرآن دو بار بر محمد نازل شدهاست.
- «نازل شدن فوری» در شب قدر
- «نازل شدن تدریجی» در طول ۲۳ سال.
به گفته علامه طباطبایی، قرآن از کلمه انزل استفاده میکند که «نزول فوری» را توجیه میکند. با این حال برخی دیگر معتقدند که نزول قرآن در دو مرحله اتفاق افتادهاست، مرحله اول نزول کامل آن در شب قدر به فرشته جبرئیل که در پایینترین آسمان است و سپس مکاشفه آیه به آیه بعدی وحی بر محمد توسط جبرئیل بوده.
وحی در سال ۶۱۰ میلادی در غار حرا در کوه جبل النور در مکه آغاز شد. اولین سوره ای که نازل شد سوره العلق بود. در هنگام نزول اول، پنج آیه اول این سوره یا کل سوره نازل شد.
بررسی
مسلمانان تا سحر در این کوشش بیدار میمانند. با توجه به نادقیقبودن در تشخیص روزی که شب قدر باید در آن بزرگداشت شود، برخی مسلمانان به یک عزلت ۱۰ روزه در آخرین دهه رمضان میپردازند.تک کارت
شب قدر در سوره ۹۷ قرآن، سوره قدر، مورد اشاره قرار گرفتهاست:
ما در شب قدر نازل کردیم
و چه تو را به عظمت این شب قدر آگاه تواند کرد؟
شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است
در آن [شب] فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان برای هر کاری فرود آیند
[آن شب] تا دم صبح صلح و سلام است
واژه عربی «قدر» میتواند هم به معنی سرنوشت باشد و هم به معنی نیرو و توانایی. مفسران مسلمان بر سر این که معنی درست کدام است نظرات مختلفی دارند. اولین آیه در این سوره بیان میکند که «ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم . . . شب قدر بهتر از هزار ماه» (آیات ۱ و ۳ سوره قدر، ترجمه مکارم شیرازی). این مطلب از قرآن همچنین با دریافت کتاب مقدس مسلمانان توسط محمد گره زده شدهاست. و برخی آنچه ذکر شده را به عنوان توصیفی از این که محمد کل قرآن را در یک زمان از فرشتگان تحویل میگیرد، برداشت کردهاند. این اعتقاد به نظر میرسد که روایات اولیه را نقض میکند، و با روایاتی که محمد قرآن را بهطور تدریجی در طول ۲۳ سال آخر زندگیاش دریافت میکند همنوا نیست. برای آشتی دادن این دو دیدگاه مفسران مسلمان این طرح را پیشنهاد کردهاند که فرشتگان ابتدا آن را در یک شب از «لوح محفوظ» (کتاب آسمانی خداوند) به پایینترین سطح آسمان فرود آوردهاند و آن را جبرئیل از آن جا بهطور تدریجی به محمد در مکه و مدینه وحی کرد. با این حال باقی همچنان میگویند که این رویداد فقط به اولین وحی محمد در غار حرا اشاره دارد. محققان مطالعات اسلامی اروپایی-آمریکایی خاطر نشان کردهاند که بزرگداشت یک تک لحظه از وحی، میتواند از سنتهای پیشاز اسلامی وحی یهودی و مسیحی الهام گرفته شده باشد، همچون وحی تورات در کوه سینا و تولد عیسی. شیعیان، سطحی دیگر از معنا را نیز به این شب اضافه کردهاند، برای این که آنها معتقدند که این شب همچنین شبی است که فاطمه، دختر محمد و مادر امامان، متولد شدهاست، و علی ابن ابی طالب کشته شدهاست.تک کارت
طبق احادیث، عبادت و انجام کارهای نیک در این شب بخشش خداوند را برای گناهان گذشته به دست میآورد. مسلمانان بسیاری، در حفظ معنای «قدر» به عنوان «سرنوشت» (شب سرنوشت) همچنین معتقدند که هر سال در این شب خداوند همه آنچه را که در سال آتی اتفاق خواهد افتاد مقدر میکند، و این شب را به عنوان لحظهای که الله سرنوشت هر شخص را برای سال پیش رو مقدر میکند میبینند. بنا به احادیث، الله گناهان همه کسانی که به عبادت و اعمال نیک در این شب میپردازند میبخشد.
قرآن جزئیات بخصوصی، اگرچه نه کاملاً منسجمی را، از زمانی که وحی شروع به پایین آمدن به محمد کرد ارائه میکند. این یا در یک «شب فرخنده» (لیله المبارک) اتفاق افتادهاست (سوره دخان، آیه ۳)، یا در «شب قدر» (سوره قدر، آیه ۱)، یا در طول ماه رمضان (سوره بقره، آیه ۱۸۵). بیشتر مفسران توضیح میدهند که تمام مطالب به یک شب یکسان و واحد اشاره دارد، به نام لیله القدر، که در ماه رمضان قرار میگیرد. سنت و روایات مسلمانان دربارهٔ این که منظور از «در ماه رمضان فرو فرستاده شدهاست» چیست، مردد هستند. یک نظر این است که این عبارت یاد اولین وحی محمد را زنده میکند، و نظری دیگر این که حاکی از «فروفرستادن» کل قرآن (به پایینترین آسمان) باشد. «لیله المبارک»، شب فرخنده، یا با «لیله القدر»، شب قدر، معادل شمرده میشود، یا این که در نظر گرفته میشود شب ۱۵ شعبان باشد، نقطه آغازین روزه گرفتن داوطلبانه. به زعم A.J Wnsinck، این دو شب دوره سال نوی باستانی ای را در حوالی انقلاب تابستانی متمایز میکردند، که در پس برقرارسازی روزهگرفتن در رمضان قرار دارد. Kees Wagtendonk مینویسد مفهوم دو شب سال نو در یک دوره چهل روزه نامحتمل است و تقویم عربی باستانی، مانند دیگران در منطقه، یک سال نویی را، یا در بهار یا در پاییز، قبول داشت، و بزرگداشت ۱۵ شعبان بیشتر به نظر میرسد محصول اسلام باشد.تک کارت
بنابر آموزههای اسلامی خوابیدن در شب قدر مذموم و شبزندهداری در آن سفارش شدهاست و دعا و استغفار به علت توجه فوقالعاده خدا به بندگان برای بخشایش گناهان آنان در این شب توصیه شدهاست. روز قدر هم به اندازه شب آن ارجمند است.
دیدگاه اهل سنت
اهل سنت اعتقاد دارند که طبق حدیث نبوی شب قدر در یکی از ده شب آخر ماه رمضان واقع شدهاست. اغلب شب بیست و هفتم را شب قدر میدانند و در آن شب به دعا و شبزندهداری میپردازند. مسلمانان سلفی اعتقاد دارند که در شب قدر در تمام روزگار همان شبی بود که قرآن در آن نازل گردید و دیگر تکرار نمیشود. برخی نیز اظهار داشتهاند که تا زمان زندگی محمد شب قدر در هر سال تکرار میشد اما پس از ارتحال محمد، شب قدر از بین رفتهاست. برخی نیز معتقد بودهاند که شب قدر شبیاست در تمام سال ولی در هر سال شب نامعلومی است، در سال بعثت در ماه رمضان بوده اما در سالهای دیگر ممکن است در دیگر ماهها باشد. مسلمانان اهل سنت در سراسر جهان به اعتکاف و احیای این شبها میپردازند. آنان در این شبها به خواندن قرآن، ادای صلاه تسبیح، ذکر و دعا میپردازند.
دیدگاه شیعه
بر اساس حدیث شیعه که از حماد بن عثمان که وی از حسان بن علی از پیشوا ششم شیعیان پیشوا جعفر صادق نقل شدهاست؛ شب قدر تا قیامت باقی است و در ماه رمضان واقع است. در روایات شیعه آمدهاست که قدر یکی از سه شب ۱۹، ۲۱ یا ۲۳ در ماه رمضان است که احتمال شب بیستوسوم بیشتر است. در اصول کافی نیز آمدهاست که تقدیر در شب نوزدهم و ابرام در شب بیست و یکم و امضا در شب بیست و سوم است.
اعمال لیالی قدر
غسل کردن
علاّمه مجلسی فرموده: بهتر است غسل این شبها در هنگام غروب آفتاب انجام گیرد که نماز شام را با غسل بخواند.
دو رکعت نماز
که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، «هفت مرتبه توحید» خوانده و پس از فراغت از نماز «هفتاد مرتبه» بگوید:
«أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»
در روایت نبوی است: که از جای برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد… تا پایان روایت.تک کارت
قرآن به سر گرفتن
امّا اعمال شب نوزدهم چند چیز است:
اوّل گفتن صد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ (از پروردگارم خدا آمرزش میجویم و به سوی او میپویم )
دوم گفتن صد مرتبه اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَهَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (خدایا قاتلان امیرالمؤمنین را لعنت کن )
سوم دعای «یَا ذَا الَّذِی کانَ» را بخواند:
یَا ذَا الَّذِی کانَ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍ، ثُمَّ خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ، ثُمَّ یَبْقیٰ وَیَفْنیٰ کُلُّ شَیْءٍ، یَا ذَا الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ، وَیَا ذَا الَّذِی لَیْسَ فِی السَّمَاواتِ الْعُلیٰ، وَلَا فِی الْأَرَضِینَ السُّفْلیٰ، وَلَا فَوْقَهُنَّ وَلَا تَحْتَهُنَّ وَلَا بَیْنَهُنَّ إِلٰهٌ یُعْبَدُ غَیْرُهُ، لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً لَایَقْویٰ عَلَیٰ إِحْصائِهِ إِلّا أَنْتَ، فَصَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلاهً لَایَقْویٰ عَلَیٰ إِحْصائِها إِلّا أَنْتَ.
ای که پیش از هر چیز بوده پس آنگاه همهچیز را آفرید و ماندگار است و همهچیز نابود میشود، ای که چیزی مانند او نیست، ای آنکه نه در آسمانهای برتر و نه در زمینهای پایینتر و نه بالای آنها و نه زیر آنها و نه بین آنها، معبودی جز او نیست که پرستیده شود، سپاس فقط ویژه توست، سپاسی که کسی بر شمردنش جز تو توان ندارد، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، درودی که کسی جز تو توانایی شمردنش را نداشته باشد.
چهارم این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا.
خدایا مقرّر فرما در آنچه حکم میکنی، و تقدیر مینمایی از فرمان حتمی، و در آنچه جدا میکنی از کار حکیمانه در شب قدر، و در آن حکم حتمی که برگشت و تغییری ندارد، اینکه مرا از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجّشان قبول، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده، بدیهایشان نادیده گرفته شده است، و در آنچه حکم میکنی و تقدیر مینمایی، مقرّر فرما که عمرم را طولانی نمایی، و در روزی ام بر من وسعت بخشی، و با من چنین و چنان کنی.تک کارت
به جای «کذا و کذا» حاجت خود را بیان کند.
اختلاف ساعت
با توجه به این که شب قدر به خاطر اختلاف ساعات در مناطق مختلف کره زمین مختلف میشود برخی مفسرین آن را به عنوان یک بار چرخش کامل ناحیه تاریک زمین در سطح آن میدانند که طی آن هر بخش تاریک وارد شب قدر خودش میشود. از پیامبر اسلام نقل است که هوای شب قدر معتدل است و خورشید در صبح آن طلوع میکند، بدون شعاع و نور اما به نظر طباطبایی این نشانهها نه دائمی است و نه اکثری.
دیدگاه تاریخی انتقادی
سابقاً، قرآنشناسان دیدگاه روایی اسلامی دربارهٔ ارتباط محتوای این سوره به نزول قرآن در یک شب بر محمد را پذیرفته بودند اما این ارتباط در تحقیقات جدیدتر زیر سؤال رفتهاست. مطابق یک نظر، منبع این سوره یکی از اشعار افرایم سوری دربارهٔ تولد عیسی است و مطالعه لغات مورد استفاده در آن (مثل «شب قدر/سرنوشت») نشان میدهد که با عبادات مسیحی مرتبط است. شعر افرایم سوری چنین است:
این شبزندهداری را همچون جشنی معمولی تصور نکنید
این جشنی است که ارزشش از صد جشن بیشتر است
فرشتگان مقرب و دیگر فرشتگان در آن روز پایین آمدند
تا حمد (گلوریا) تازهای بخوانند (اشاره به بشارت به شبانها)
منظور از پایین آمدن در واقع فرود عیسی از آسمان به زمین است، نه قرآن. لالینگ، شومیکر و گیوم دی از این نظریه پشتیبانی میکنند و امیرمعزی نیز آن را قابل قبول مییابد. البته افرادی مثل کوپرز هم این سوره را با دو متن یهودی (کتاب خرد و عهد دوازده شهپدر) شبیه میدانند.تک کارت