متمدن ترین روستای ایران

اولین شبکه برق خصوصی

اوایل وسیله روشنی بخش روستای دیزباد، مولدی بود که با زغال سنگ کار می کرد. با این حال با غروب خورشید و تاریک شدن هوا، تنها وسیله روشنی بخش مردم سوسوی ستارگان بود. این بود که مردم روستا به فکر افتادند تا همانند مردم شهرهای تهران، تبریز و مشهد فکری به حال رفت و آمد در شب بکنند.  کاری که محصلان و دانش آموزان دیزبادی به خوبی از پس آن برآمدند و اولین شبکه برق خصوصی روستا را به کار انداختند.

«دانش آموزان و معلمان دیزبادی سرمایه عظیمی برای مردم روستا بودند. آنها با همکاری یکدیگر و مردم و با استفاده از چراغ های سفالی، فلزی و شیشه ای منازل، کوچه ها و حتی معابر روستا را مجهز به برق و روشنایی کردند تا مردم برای رفت و آمد در تاریکی هوا مشکلی نداشته باشند.» کسانی بودند که هرشب نردبان به دوش، همراه با ظرف های نفتی و روغن گیاهی و حیوانی در دست، چراغ های دیوارکوب و فانوس های آویزان روی تیرهای چوبی را روشن می کردند. «البته بیشتر این چراغ ها به خاطر اینکه مخزن شان کوچک بود و همچنین به خاطر سوخت کم، تا ساعاتی بعد از بامداد روشن می ماندند. با این حال بیشتر مردم سعی می کردند تا با تاریک شدن هوا خودشان را به خانه برسانند و به تاریکی شب نخورند. برای همین روشن نبودن روستا در آن ساعات مشکل چندانی به حساب نمی آمد.»

روز نوحصار

دیزبادی ها به فرهنگ و سنت خود بسیار پایبند هستند. یک از سنت هایی که هرساله و در آخرین جمعه مردادماه برگزار می شود روز نوحصار است که از سنت های زیبا و معروف این دیار است.

«تمامی اهالی روستا، کسانی که در دیگر شهرها ساکن هستند و همچنین دیزبادی های مقیم خارج از کشور، سعی می کنند در مراسم نوحصار شرکت کنند چرا که حضور در این مراسم نشان دهنده وحدت، یکرنگی و تواضع شرکت کنندگان در آن است.»

نو در گویش محلی به دره یو شکلی می گویند که قسمت اول مراسم در آنجا برگزار می شود. حصار هم قلعه ای در روستاست که قسمت دوم این مراسم در آن برگزار می شود. «مراسم سنتی نوحصار توسط شخصی به نام خاکی خراسانی نقل شده است و در دو نقطه نوحصار دیزباد علیا و سخلاناب قاسم آباد برگزار می شود. این سنت روایتی است عرفانی از سیر و سلوک یک عارف به نام امام قلی که به خاکی خراسانی مشهور بوده و قدمتی ۳۰۰ ساله دارد.»

برخی دیگر اما معتقدند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح معراج عرفا است. «در این سنت، افراد با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم، مجموعا هفت وادی عشق را می پیمایند تا به مرتبه فنا فی الله برسند. البته بعضی از این صحبت ها فقط سینه به سینه منتقل شده و نمی توان با قطعیت در مورد درستی یا نادرستی آن نظر داد.»