بازار سرپوش نیشابور که آن را به نام بازار تاریخی نیشابور و یا حتی بازار قدیمی نیز می شناسند، یکی از بازارهای با ارزش و مهم ایران است و از جمله مکان های دیدنی شهر نیشابور است که اکثر توریست ها و گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند، حتما به آن سر می زنند. بازار سرپوش که در واقع منظور از آن بازار سر پوشیده ی نیشابور است در ۱۶ سال پیش یعنی در تاریخ ۱۰ دی ماه سال ۱۳۸۱، به شماره ی ۶۷۳۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.با تک کارت همراه باشید تا این بنا با قدمتی حدود ۵۵۰ سال را به شما معرفی کنیم.
فهرست مطالب
پیشینه
ویژگیها و تزیینات بازار
ویدیو معرفی کامل بازار سرپوش نیشابور
تو این ویدیو که کمی هم طولانی شده در مورد بازار سرپوش و بخش های مختلف اون براتون توضیح دادم و یه گشتی هم داخل بازار زدم تا بتونید بیشتر متوجه بشید که تنوع محصولات در این بازار تا چه حد هست ، تو این بازار شما مغازه هایی با ساختار قدیمی و مغازه های مدرن رو مشاهده می کنید و انواع و اقسام اجناس داخلش وجود داره و می تونید هر نوع خریدی که خواستید رو داخلش انجام بدید.
البته بخش اول این ویدیو هم حدود یک دقیقه از ویژگی های شهرستان نیشابور گفتم که خالی از لطف نیست و بهتره اون ها رو ببینید که بدونید حتی اگر هزینه هم بکنید و ده روز به نیشابور بیایید باز هم پشیمون نمیشید چرا که این شهرستان پتانسیل های بی نظیر و خیلی خیلی زیادی داره که می تونید برای هر روزتون برنامه داشته باشید و باز هم جاهای مختلفی مونده باشه که هنوز ندیده باشید.
بخشهای بازار
بازار سرپوشیدهی نیشابور، به طول تقریبی ۷۵۰ متر و عرض ۳/۴۰ تا ۳/۸۰ متر و ارتفاع از کف تا گنبد ۳/۴۰ تا ۵/۹۰ متغیر است.
بازار نیشابور، از جمله بازارهای سنتی ایران است که بدون طرح اصلی و به تدریج ساخته شده و تمام خصوصیات بازارهای ایرانی را دارد. از جمله عناصر تشکیلدهندهی بازار نیشابور، راسته بازار، رستههای تجاری مختلف، دالان، سرا، تیم، قیصریه و دکانهای فروش کالا و سایر عناصر مورد نیاز بازار از قبیل قهوهخانه (چایخانه)، سفرهخانه، مسجد، حمام و… است. تک کارت
در مرکز بازار، میدان کوچکی قرار دارد که بدون پوشش بوده و از آن کوچهای به سمت غرب منشعب میشود که به قیصریه میرسید. از این قیصریه، در حال حاضر اثری باقی نمانده است. در اطراف میدان، عناصر معماری مختلفی از قبیل حمام، مسجدی کوچک و دکان قرار داشته که هنوز فعالاند. از جمله عناصر مهم بازار که در حال حاضر نیز قابل تشخیص است، (به جز راستهی اصلی) سرای زهدی، سرای فرخآبادی (در سال ۱۳۷۹ تخریب شده) و حمام گلشن در بخش جنوبی بازار و حمام مرمر، حمام قدیمی درون بازار، آبانبار و سرای مستوفی در بخش شمالی بازار را میتوان نام برد.
مطالب پیشنهادی از نیشابور:
سرای زاهدی
بنای سرای زهدی در جنوب راستهی بازار سرپوشیدهی نیشابور و در سوی غربی آن قرار گرفته، مقابل سرای زهدی، کاروانسرای فرخآبادی قرار داشته که هماکنون اثری از آن بر جای نیست. قدمت این بنا که در قدیمیترین بخش بازار نیشابور واقع شده به دورهی صفوی میرسد. این سرا در گذشته جایگاه گردآوری و انبار کالا و پخش آن در نقاط مختلف بوده و با توجه به این کارکرد، فرم معماری آن طراحی و اجرا شده است
سرای زهدی، دارای یک ورودی از ضلع شرقی و از درون بازار است که سردر آن، همگون با سردر دکانهای بازار و با حدود ۶۰ سانتیمتر فرورفتگی طراحی شده است. در جنوب سردر ورودی، سردر دو دکان طویل وایسته با این بنا دیده میشود. راهرویی به طول تقریبی ۱۲/۵ و عرض تقریبی ۳/۴۰ متر، مسیر دسترسی رفت و آمد و انتقال کالا از بازار به صحن سرا و انبار کالاها بوده است. در دو طرف این راهرو، ورودیهای دکانهای صاحبان کالا یا صاحب سرا است. اختلاف سطح حجرهها تا کف راهرو، حدود ۸۰ سانتیمتر است.
در نمای خارجی بنا رو به صحن، رگ چین آجری با بندکشی ساده و در نمای داخلی حجرهها، اندود ساده گچ است. دربهای ورودی حجرهها، چوبی، مشبک با گرهسازی تزئینی بوده است. بنای سرای زهدی، در تاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۱۰ به شمارهی ۶۷۴۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. تک کارت
حمام قدیمی بازار
بنای حمام قدیمی بازار، در درون بافت قدیمی شهر نیشابور قرار گرفته و از طریق کوی فیوج، از سمت شرق به خیابان ارگ جنوبی و از سمت شمال از طریق کوچهای به بازار سرپوش نیشابور راه دارد.
این بنا که قدمت آن به دورهی صفوی میرسد، دارای دو بخش بینه و سربینه بوده که بینه آن تخریب شده است. بخش باقیمانده (بینه حمام) دربرگیرندهی گنبدخانهای است که هشت فضا، پیرامون آن ساخته شده است.
از این حمام از دورهی پهلوی دوم، با کاربری زورخانه بهرهبرداری و تا زمان ثبت بنا در فهرست آثار ملی، نیز بهعنوان زورخانه و محل ورزش باستانی، استفاده میشده است. این بنا به شمارهی ۵۱۴۴ در تاریخ ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. تک کارت
آب انبار بازار نو
مطالب پیشنهادی از نیشابور:
گرمابه مرمر
گرمابه گلشن
بنای حمام گلشن (گرمابه گلشن) در ضلع جنوبی بازار سرپوش نیشابور و در کنار میدان محلوجفروشان (میدان گلشن) قرار گرفته است. این حمام نیز یکی از عناصر کالبدی بازار سنتی تاریخی نیشابور به شمار میآید که نام آن برگرفته از میدانی است که در جنب آن قرار گرفته است. قدمت این بنا به اوایل دوران قاجار برمیگردد. تک کارت
این حمام با مساحت حدود ۱۱۰۰ مترمربع، از بخشهای ورودی، سربینه (رختکن)، بینه (گرمخانه) و خزینه تشکیل شده است. ورودی بنا از ضلع غربی میدان گلشن است که با چند پله به سمت پایینتر از سطح خیابان به رختکن دسترسی مییابد.
کف رختکن با سنگ مرمر فرش شده و سکّوهایی به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر در اطراف تعبیه شده که دارای دیوارههای سیمانی و سطح آن با کاشی خشتی زینت یافته است. یک راهروی دارای پیچ و خم، در گوشهی غربی، رختکن را به گرمخانه مرتبط میسازد. این راهرو از سطح گرمخانه حدود ۵۰ سانتیمتر پایینتر و از سطح گرمخانه، حدود ۶۰ سانتیمتر بالاتر است. ازارهی بینه، کاشی و کف آن موزاییکفرش شده است. خزینهی حمام در ضلع غربی قرار داشته که بعدها با تعبیهی چند دوش، تغییر کاربری داده است. در قسمت بینه، محلی برای استخر و شنا در نظر گرفته شده و قسمتی نیز گرمخانه اختصاصی است که بعدها به گرمخانهی زنانه اختصاص یافته بود. گلخ حمام در ضلع غربی بنا و دسترسی به آن از طریق ضلع شمالی بنای حمام میسر است. حمام گلشن نیشابور، در تاریخ ۱۳۸۴/۰۵/۲۲، به شمارهی ۱۳۶۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
موقعیت بازار
برای رسیدن به بازار سرپوش نیشابور کافی است به مرکز شهرستان نیشابور و به خیابان امام بروید، از چهارراه امام به سمت میدان خیام بروید و حدودا ۵۰۰ متر عبور کنید به بازار سرپوش می رسید و مقابل آن بازار طلا فروشان قرار دارد.
این بازار که ورودی شمالی آن از حاشیهی خیابان امام خمینی شهر نیشابور است، در امتداد شمالیجنوبی، به پیچ و خمهایی محسوس به سمت شرق و غرب، به «دروازه عراق» در سمت جنوب منتهی میشود. بخش جنوبی بازار، در پایینتر از دروازه عراق، به خیابان سیمتری میپیوندد و از جانب شرق با فاصلهی چند محله و کوی فرعی، با خیابان ارگ جنوبی و از سمت غرب نیز با خیابان فردوسی جنوبی، همجوار است. تک کارت
یه حس قشنگی داره راه رفتن تو این بازار هرموقع دلم میگیره میرم یه دوری میزنم